Chế Lan Viên

Cho uống thuốc


Ngày mai anh về Tổ quốc
Có nhớ những ngày Bắc Kinh
Tường viện trắng, lá cây xanh
Đàn chim cánh trắng hoà bình ở đây

Bệnh có những đêm dài không ngủ
Mắt chong chong nhìn đổ sao trời
Gối xoay mấy chục bận rồi
Trăng mòn đã muộn rụng ngoài đầu cây
Nhớ quê hương giờ đây lửa khói
Máu dân ta chảy tới bao giờ
Việc nhiều Bác đã ngủ chưa
Việc xong chiến dịch Bác già lắm không!
Nhớ vợ con ruộng đồng làng chợ
Ôi quê hương bến cũ con đò!
Cơn mơ đứt giữa tràng ho
Mồ hôi ướt trán như là hơi sương...
Chợt ai đứng bên giường ta đó?
Áo bồ câu trắng xoá lặng lờ...
Là hộ sĩ? là đại phu?
Trong đau ngỡ mẹ quê nhà lại thăm
"Đồng chí mệt?"
Thanh âm lơ lớ
Như vào thu tiếng gió chưa quen
Trăm lo nghìn nhớ dẹp yên
Con sông nguôi sóng ngước nhìn trời trong
Tay áo trắng nâng dần ta dậy
Mắt nhìn ta áy náy thương lo
Lòng đau từng trận ta ho
Trán cau oán ngọn gió lùa qua song
"Uống thuốc nhé"
Ta nâng lấy thuốc
Tình nhân dân Trung Quốc trong này
Uống song ngủ một giấc dài
Trong mơ toàn thấy mặt trời hồng lên...
Tỉnh đôi mắt thấy bên giường bệnh
Vẫn nghiêng nghiêng dáng cánh bồ câu
Nhìn ta chưa hết lo âu
Cái nhìn như thuốc rót vào lòng ta

Ngày mai về Tổ quốc
Chiến tranh hay hòa bình
Ai đâu mà quên được
Những ngày tháng Bắc Kinh
Bác Mao có đội chim lành
Đến đây vỗ cánh hoà bình che ta

Bên ni biên giới là nhà
Bên kia biên giới cũng là quê hương



Chế Lan Viên
(6-1954)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Đời xóm nhỏ


Xóm rừng mươi mẫu đất khô
Sắn khoai không đủ bốn mùa nuôi dân
Con trai con gái cỗi cằn
Nước da sốt rét đã ăn mất màu
Bóng già bóng chó hắt hiu
Yên yên cuộc sống lạnh nghèo im im
Bao la đất nước vạn miền
Tưởng rằng đời cũng bỏ quên xóm nghèo...

Chém cha loài giặc Pháp
Có nơi nào quên đâu
Xóm tuy là xóm nhỏ
Sống một đời cùng khổ
Vẫn chịu phần thương đau
Một sáng tàu bay lên khủng bố
Lửa na pan ngụt đỏ
Cửa cháy nhà tan bom rơi đạn nổ
Máu đồng bào lại đổ
Như trăm nghìn nơi nào

Căm thay buổi sáng bình yên
Con trẻ đùa chơi vú mẹ
Cụ già sưởi tóc ngoài hiên
Con chim chiếc lá cũng hiền
Ngọn khói cây rơm lặng lẽ
Buổi sáng bình yên
Cuộc đời máu toé
Vợ khóc ma chồng
Con thơ khóc mẹ
Bao giờ ai quên!
Nỗi đau nhọn hoắt mắt nhìn
Căm thù như giếng sâu thêm từng ngày...

Đêm nay xóm nhỏ vui ca nhạc
Anh chị văn công mới trở về
Tin thắng lợi bừng đêm lửa kịch
Xóm nghèo thao thức suốt đêm khuya
Tin trại đồn tan quân giặc chết
Tin mùa lúa được, thuế thu mau
Tin con trai xóm đi ra lính
Thi đua nay cũng lập công đầu

Xóm nghèo đôi mắt rung rinh
Nhìn ra non nước thấy mình nằm trong
Xóm nghèo nằm giữa núi sông
Bao la đất mẹ bọc lòng xóm con
Mẹ đau con cũng chung buồn
Khi vui mẹ hát lòng con cũng cười...



Chế Lan Viên
(1952)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Đưa con ra trận


Mẹ về trong xóm
Con đi công đồn
Theo chân ra tới đầu thôn
Rót thêm bát nước chân còn muốn theo
Xác xơ đất đỏ xóm nghèo
Khoai sắn chẳng thương con mấy hôm liền con ở
Nhà dột, phên thưa, đời mẹ khổ
Tắt nắng, lun ngày, còn mong chi nữa
Các con về mấy bữa
Đời mẹ già rạng rỡ thương yêu
Mẹ mẹ, con con chưa được mấy lăm chiều
Chiều nay con ra trận
Lòng mẹ thương
Nhưng thôi tình chẳng bận
Đi đi, mẹ lắng tin chờ
Chao ôi! thù mấy năm thù
Tiếc đất chưa hoá lửa để thiêu tro trại đồn
Trời chưa đổ núi nhào non
Biển chưa dâng sóng mà chôn quân giặc cướp
Súng ống ở mô các con về nườm nượp
Ngàn ngàn lớp lớp
Nghĩ xung gan mấy năm cay đắng căm hờn
Thôi, vui chừ đời mẹ đang còn
Con đêm ni để nghe quân giặc chết
Giết hết, phá tan, bắn đi cho hết
Kìa con xem làng ni khòng còn một gốc mít, một cây chè
Xóm ni không còn một đứa trẻ khóc o oe
Không một tiếng gà kêu, chó sủa
Thì bọn giặc, cũng không còn một đứa...
Con cần chi nữa
Uống thêm bát nước
Cầm thêm củ gừng
Giữ lấy tấm khăn
Ra trận đêm sương mà buộc cổ
Trời đêm ni sao mà nhiều gió rứa?
Sao đêm ni răng mà lại tỏ?
Thôi con đi
Mẹ về
Đốt lửa
Chờ con
Nửa đêm súng nổ cho dòn
Mai tin con mạnh đồn tan mẹ mừng



Chế Lan Viên
(1952)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Gởi mẹ trong vùng giặc chiếm


Mẹ ở dưới thành phố đó
Lô cốt ngời vôi mái đồn máu đỏ
Con đi đây trên chót vót đỉnh rừng
Nghĩ đến mẹ nhiều, nước mắt rưng rưng

Mẹ con ta trong thành Bình Định cũ
Cái giếng, vườn rau, căn nhà nho nhỏ
Chị em con như trái ngọt cây vườn
Mà mẹ là gió dịu đưa hương
Mẹ thương con như sữa nồng như nước mắt
Càng nhỏ xuống lòng con càng thắt chặt
Ôi buổi xưa kia, biết mấy ngọt ngào
Nhớ cho nhiều kỉ niệm cắt như dao...

Nay mẹ bị cầm chân nơi đất giặc
Bốn phía là gươm bốn bề là sắt
Họ kể con nghe: Bà nhắc đến anh nhiều
"Không biết đời cán bộ khổ ra sao
Mỗi buổi Tây đem người ra chợ bắn
Thì vợ chồng tôi nhớ hắn"...
Rồi buổi chiều trong tiếng niệm Nam mô
Bà cầu cho anh, cho sức khỏe cụ Hồ
Cho súng ống nhiều, nước mau thắng lợi
"Hắn cứ an tâm, anh gặp, nhờ nói với..."

Mẹ mến thương ơi!
Con mẹ nhớ nhiều
Những buổi cầu kinh hương lạnh, nến nghèo
Án Phật đỏ ngời bài vị
Mẹ nhắc thầy ghi từng tên anh đồng chí
Những buổi tiễn đưa cán bộ lên đường
Mẹ theo chân cho bát nước củ gừng
Con nói: "Mẹ thương mình, nên thương họ"
Cho đến buổi giặc về, súng nổ
- Mi cứ đi đi, việc nhà kệ đó
Đừng nghĩ lo chi, tau đã già rồi...
Rồi mẹ hôn con, con vùng hiểu mẹ
Con sẽ nói: "À mẹ mình là thế!..."
Mẹ mến thương ơi, con mẹ đây rồi
Nhưng mắt con không khóc nữa
Chừ có khóc cũng khóc thành ra lửa
Có ngã đau cũng dậy cho mẹ cười
Con sống hiên ngang và nếu chết sẽ nên đời
Cho đến lúc bắn nát đầu bọn giặc
Độc lập hẳn hòi mẹ coi tận mắt
Mẹ ôm con: "Chao! Tau khổ mấy năm trường"
Con sẽ khóc ròng, mẹ sẽ thương hơn



Chế Lan Viên
(1952)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Mắt anh đã thấy cả rồi


Anh thấy rõ ngày mai
Ta về Hà Nội
Bát ngát mênh mang cờ ta đỏ chói
Chảy như sông dài
Pháo binh ta bắn chào thắng lợi
Nổ vang tiếng súng hòa bình
Những sư đoàn vừa ra lửa khói
Ngụy trang cành lá rung rinh

Anh thấy cả Bác Hồ
Gắn huân chương cho cán bộ
Gắn những chiếc hôn lên trên má nhỏ
Bầy chim hồi cư

Trụ sở Đảng ta cờ hồng mát rượi
Đẹp thay cờ hồng
Đồng chí Trường Chinh nụ cười tươi rói
Đảng vừa thành công

Anh thấy cả trong làng xa xóm nhỏ
Lúa thơm mùa vàng
Dân đắp rộng đường quốc lộ
Xây vôi tường nhà Ủy ban

Anh ngã xuống rồi
Nhưng anh thấy cả
Ngực đỏ một giòng máu ứa
Mắt nhắm ôm trọn tương lai

Dòng máu vinh quang của Đảng
Nóng ran chân thành
Máu tuổi thanh xuân màu hồng rạng sáng
Nhịp nồng đang nhanh
Mắt những chiến binh từng nhìn thắng trận
Hào quang trong ngươi
Mắt những đảng viên từng nhìn thấy Đảng
Sáng luôn một đời

Mắt đã ngủ yên
Máu chừng im lặng
Nhưng anh nhìn thấy cả rồi
Mắt đã ngủ yên
Máu chừng im lặng
Mắt anh còn trong mắt chúng tôi...

Anh thấy rõ ngày mai
Ta về Hà Nội
Bát ngát mênh mang cờ ta đỏ chói
Chảy như sông dài...
Pháo binh ta bắn mừng thắng lợi
Nổ vang Hòa Bình...



Chế Lan Viên
(1952)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Ngủ yên đồng chí nhé


Gửi anh lại giữa rừng
Bốn bề núi dựng
Núi hiên ngang ngất trời vách đứng
Canh mồ cho anh

Anh hãy ngủ ỵên
Chúng tôi về đồng nội
Đơn vị phủ anh quốc kỳ đỏ chói
Chi bộ ghi thêm dấu Đảng búa liềm

Ngủ yên anh nhé
Rừng sâu "của" mình!
Tiếng nói "chân rừng và mặt bể"
Đất nước nơi nào không cha mẹ
Sống thác nơi nào không quang vinh
Bà mẹ đồng bằng có hỏi
"Ba, thằng Ba mô rồi?"
Sẽ kể: anh giờ hấp hối
Hai tay còn ghì bộc lôi
Nhớ lời anh dặn:
"Hy sinh đến cùng
Tất cả vì dân vì Đảng"
Thét to tên anh giữa trận
Thành lời xung phong

Ngủ yên anh nhé
Chúng tôi khởi hành
Tin chắc đồng chí nhé
Giết hết chúng để trả thù cho anh



Chế Lan Viên
(1952)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Nhớ lấy để trả thù


Nhớ lấy để căm thù
Cắn răng mà nhớ mãi
Những thôn xóm yên lành
Mít ngọt và tiêu xanh
Cau vàng, cam đỏ trái
Mái nhà dân ấm khói
Trời nông thôn thanh bình
Biết bao nhiêu cơ nghiệp
Cha truyền con nối tiếp
Biết bao nhiêu cuộc đời
Ấm lạnh và khóc cười
Nước mắt với mồ hôi
Bỗng nhiên thành gió thổi
Bỗng nhiên thành lửa khói
Giặc đến trong một ngày
Bỗng nhiên thành tro bay...

Những buổi sáng giặc lùng
Súng, xe vây bốn mặt
Tàu giặc xoáy trên không
Cánh chết vù lưỡi sắt
Những em bé loã thân
Nát mình trong vuốt giặc
Tuổi trẻ thơ mười lăm
Máu đã hoà nước mắt
Đời trắng trong ố bầm...
Ai nhớ những thanh niên
Lòng mẹ cha hy vọng
Vàng ròng hay bạc đống
Mẹ cha say mắt nhìn
Hõm nay còn gia đình
Mặt cười bên nét mặt
Bữa cơm tròn vây quanh
Sáng ngày quân giặc bắt
Thịt lùa ra mặt trận
Mẻ cá trong trận lùng
Tay cùm then khóa sắt
Lưỡi lê dài thúc hông...

Ai nhớ những đồi trưa
Sim cằn và núi trọc
Mẹ bồng con tản cư
Vú nhay mòn tiếng khóc
Da cóc và xương rùa
Sốt rét vàng máu mặt
Lá sim không che người
Trái sim không cầm hơi
Mẹ đói con chết lả
Đá thiêu hơn mặt trời
Rồi bom rơi đạn nổ
Trời rền và đất phá
Tan người và nát đá
Đồi sim lầy máu tươi...

Ai nhớ những đồng vàng
Lúa thơm vừa độ chín
Ánh nước với màu rơm
Hương mùa bay bịn rịn
Áo vợ và cơm con
Việc nước làng thuế má
Cúng giỗ và quảy dơm
Trong một mùa đó cả
Rồi giặc đến giặc lùng
Ngút trời đồng bốc lửa...

Nhớ lấy để trả thù
Nhớ lấy đừng phút nguôi
Anh thức hay anh ngủ
Mang thù luôn bên người
Như mang súng mang gươm
Như đạn mang mồi lửa



Chế Lan Viên
(Thừa Thiên, 1952)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Những đồng chí chúng ta


Những đồng chí chúng ta
Ở ngoài muôn dặm thẳm
Dù trong hay ngoài Đảng
Mang tấm lòng cộng sản
Trong nước sôi và lửa nóng
Vẫn hướng về chúng ta...

Anh là đồng chí Trung Hoa
Buổi chiều qua sông Áp Lục
Đoàn dã chiến hành quân lên mặt Bắc
Gió lạnh tiếp sương dày
Lắm núi và nhiều mây
Vẫn tưởng đi về chiến trường miền Nam đất Việt
Ở đó đồng chí anh đang đổ huyết...

Anh là đồng chí đất Triều
Nửa đêm mưa tuyết lạnh
Run người nhai mẩu bánh
Chờ khuya sâu xung kích trại thù
Nhớ Kim tướng quân vã tưởng đến Bác Hồ
Trong thẳm tối mọc mặt trời ấm nóng
Giải phóng Triều Tiên! Việt Nam giải phóng...
Anh bỗng lao lên như thác vỡ bờ...
Thác máu anh hùng đỏ rực như hoa...

Những đồng chí chúng ta trên đất Pháp
Đời gian lao trong than khói máy dầu
Đời lầm than trong sóng gió bến tàu
Vợ đói con ốm đau
Mùa đông dài thiếu than và thiếu bánh
Ôi tấm lòng công nhân như điện mạnh
Các anh xông bão táp đi biểu tình...
Đả đảo chiến tranh
Ủng hộ Hồ Chí Minh...
Tiếng hô các anh dài vang trong gió rét
Tôi tưởng nghe trên chiến trường đất Việt...

Những đồng chí Liên Xô
Xưởng thợ hay đồng nho...
Các anh vừa ra khỏi máu
Vẫn bừng bừng chiến đấu
Cho Triều Tiên Việt Nam
Đổ mồ hôi trên máy, tăng giờ làm
Tiếp sức sống cho những miền khói lửa...
Mắt các anh là vì sao đỏ...
Trong đêm chúng tôi, chói dọi huy hoàng...
Những đồng chí chúng ta
Cần lao, chiến đấu
Trong mặt trời trong lửa máu
Mang cách mạng trong người
Như chiến sĩ mang bộc lôi
Nổ vỡ thành trì quân giặc
Đồng chí chúng ta cốt sắt
Da trắng với da đen
Da đỏ với da vàng
Vẫn quay mặt về hướng Việt
Các anh hướng về chúng tôi
Các anh thổi những trận gió dài
Vào ngọn lửa chúng tôi bừng chiến đấu...
Chúng tôi gió, có các anh thành bão
Là cây, bỗng dậy nên rừng
Là công nông, nay là những anh hùng
Chúng tôi có Đảng
Có quốc tề chói ngời bao la biển sáng
Có Liên Xô dũng cảm
Có các anh
Ta lên đỉnh cuộc đời
Lên, đi lên
Ta chiếm cả mặt trời
Mang chủ nghĩa Mác, Lê-nin đi chiến thắng



Chế Lan Viên
(1952)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Staline sống mãi


Đồng chí Staline mất rồi
Đồng chí Staline đã mất
Tin dữ truyền đi, nỗi đau xé cắt
Vạt áo nhân dân thấm đầy nước mắt
Dao đâm qua triệu triệu tim người...

Nhớ bài thơ Nơ-ruy-đa cũ
Ca ngợi đêm khuya phòng điện Krem-lanh
Vời vợi bóng đèn sáng tỏ
Có một người đêm khuya không ngủ
Thức canh cho thế giới hòa bình
Đồng chí Staline ta đó
Staline nay không còn nữa
Vắng vẻ dáng hình lãnh tụ
Một vầng ráng đỏ
Vinh viễn hòa vào xa xanh...

Nhớ những người phụ nữ đất Hy
Nguyện cầu van vỉ
"Chúng tôi hy sinh vài năm tuổi trẻ
Cho Staline sống thêm một phút một giờ
Chúng tôi đông, tuổi chất thành thế kỉ
Staline bền vững thiên thu"
Staline ngày nay đã mất
Phụ nữ đất Hy tay ôm lấy mặt
Nỗi đau còn mãi thiên thu...

Đồng chí Staline ơi!
Đồng chí Staline không bao giờ lại chết
Đế quốc ra tro
Quân thù tiêu diệt
Thế giới ta còn nguyên vẹn mặt trời

Anh đội viên sẽ kể:
"Máu của tôi ra nhiều"
Trong đạn lửa tôi bỗng nghe "Đồng chí"
Ngửng mặt lên nhìn thấy hình Thống chế
Mắt tôi hoa trong mắt của Mặt trời
Máu tôi ra nhưng máu lại thêm rồi
Xung phong! Giết! Giết!
Ai tung tôi qua bảy từng giây thép
Staline là tiếng thét
Staline là bộc lôi
Staline trăm lưỡi mác sáng ngời
Cháy tan vị trí
Cờ đỏ mọc lên
Trong cờ đỏ tôi thấy hình Thống chế
Giai cấp chúng ta quang vinh là thế
Nhìn chiến công tôi, Thống chế mỉm cười..."

Mẹ hiền ta ơi, em bé ta ơi
Đồng chí Staline không bao giờ lại chết
Cộng sản là mùa xuân
Cuộc đời lên bất tuyệt
Đảng ta là núi thép
Mỗi chúng ta là một giọt máu người
Chúng ta còn
Staline còn mãi mãi
Triệu triệu mẹ già em dại
Đều là súng Staline để lại
Giữ lấy hoà bình thế giới
Tiếng nổ ca vang dội thấu mặt trời



Chế Lan Viên
(Tháng 3-1953)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Trường Sơn


Những ngày Trường Sơn
Cao đèo thẳm suối
Hút đường quạnh lối
Rừng dài núi mỏi
Xanh con mắt rờn
Tiếng ve dắng dỏi
Trăng rừng chon von
Ve dài như núi
Trăng đi mặt mòn
Mặt người mặt trăng
Tiếng cười bóng lửa
Hắt hiu gió khói
Lạnh hơi đồng bằng...
Ba lô cắn vai
Gạo đau khoanh dài
Đá chởm tai mèo
Tay chùn thang leo
Miếng ngon cơm muối
Bát canh rau rừng
Tàu bay, lá dền
Chuối hoang, cành mưng...
Chập chờn giấc muỗi
Sốt dài trạm tối
Sốt mòn tiếng rên
Mồ hôi nắng xối
Liên U, Ba Rền
Mưa dài đường sên...

Thương anh dân công
Mặt veo sắc hồng
Máu vàng kí ninh...
Núi đá vách đứng
Gánh bom gập người
Đường dài đứt hơi...
Ríu kêu thuốc lào
Uống ngon nước suối
Tay vung hòn đá
Khen đời vẫn tươi...
Thương anh bộ đội
Dạn dày lính cũ
Ngỡ ngàng tân binh
Ai Thanh Nghệ Tĩnh
Ai Thiên Trị Bình
Tre làng khuất bóng
Quê nhà viễn vọng
Vây đường núi quanh
Chận đường núi xanh
Trạm tối lửa hát
Chuyện rang ngô giòn
Mơ ngày trận mạc
Xoe đôi mắt tròn
Chớp đôi mắt lành
Tay thoa thép súng
Mộng ngày về thôn...

Thoi nắng, thoi sương
Liên lạc xuyên rừng
Công văn, thư báo
Rì rầm nhịp máu
Mạch ngàn giao thông
Ới anh cán bộ
Tình dân cháy lòng
Mắt xa đoàn thể
Sáng trưng đèn chong
Cha già ngóng trông
Đồng bào ngóng mong
Tình riêng rách xé
Nỗi lo chất chồng...

Nhớ sao đồng bằng
Trăng thơm cơm mới
Vàng mùa chiều trải
Đỏ nhà màu ngói
Chói tươi sắc cờ
Nhớ sao tình dân
Đường ra lối vào...
Rậm làng ầm xóm
Quần chúng quen thân
Tiếng cười bóng nón
Ấm hơi đồng bào...
Biển người sóng vỗ
Tình người sóng xao
Đồng bằng nhớ ơi
Mặt người nhớ sao

***
Bao giờ đất đỏ máu thù
Tan hoang đồn giặc ta thu lại đường
Ai đi quốc lộ thênh thang
Nhớ ai chân đã dặm ngàn Trường Sơn



Chế Lan Viên
(1952)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Vững lòng


Ra Thanh Nghệ Tĩnh
Nhớ Bình Trị Thiên
Núi cao xanh ngắt Ba Rền
Đi ngang đỉnh núi ngoảnh nhìn mà đau
Chém cha thằng Pháp mưu sâu
Đổ bao xương máu đồng bào xứ trong
Lúa tao bay cướp giữa đồng
Người tao bay trói bay còng dắt đi
Đốt tan xóm chợ làng quê
Sống đau chết khổ cũng vì tụi bay
Gian lao tính tháng tính ngày
Dân ta kháng chiến đã đầy tám năm
Tám năm cho chí trăm năm
Còn quân ăn cướp còn cầm gươm đao
Còn đắp ụ còn phá cầu
Còn chôn bom nổ còn đào đường quan
Căm thù đã sắt lá gan
Thì cho bay rụi bay tàn mới thôi...
Mặc cho kháng chiến lâu dài...
Dù trong gian khổ nhớ lời Cụ khuyên...
Đi qua đỉnh núi Ba Rền
Ngoảnh nhìn Quảng Trị, Thừa Thiên... vững lòng



Chế Lan Viên
(1952)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

...Cái vui bây giờ


Nắng đem chia mùa mới xuống trăm nhà

Đã tắt tiếng than cuộc đời gió thổi

Mẹ ru con bằng bài ca bộ đội

Đời quá vui nên áo vải cũng cài hoa




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

A và H


A tên em và H tên anh
Chữ đầu tên, trăng non đầu tháng mới
Chùm hoa lạ dấu lưng chừng mặt gối
Tiếng yêu riêng, mình chỉ bẻ trao mình

A ao xuân lặng sóng áo đầm hương
An Tỉnh trời quê sao bạc rắc
Hơi thở đôi ta dệt thành tiếng hát
Nửa sông Hồng pha nửa sóng sông Hương

Tình yêu tập đánh vần lần thứ nhất
Mỗi bước đời ta ghép một vần thương

Chằng còn tên anh chẳng phải tên em
Chúng nó treo trên đầu ta bom A bom H
Tên đôi ta sao bỗng thành giết chóc
Mặt trời đau vì tội ác ban đêm

Cho còn tên em, mãi mãi tên anh
Phá cho sạch những bom A bom H
Trái bổ đôi: ái tình hay Tổ quốc
Cũng đau thương. Trời đất cháy diêm sinh

Cho mùa mây mang cái chết qua đi
Chim sẻ chim di mang ái tình trở lại
Hoà bình là quê hương. Ta ở mãi
Sạch chiến tranh, mặt đất gọi hoa về

Cho mai kia Tổ quốc lại nguyên lành
Hạnh phúc như đào ngon chín tới
H tên anh, em thầm sẽ gọi
A tên em như suối chảy quanh mình



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Bay ngang mặt trời


Đảng ta lớn lên rồi
Ta bay ngang mặt trời
Đẩy lùi muôn thần thánh
Loài người vừa lên ngôi

Nhớ buổi rừng sâu còn tuổi vượn
Chửa biết Thơ, chưa được nên người
Cửa động đã từng trông nhật nguyệt
Hái quả rừng ăn ném dỡn chơi

Nhớ lúc bé thơ nằm quấy khóc
Hỏi trăm lần hỏi "mặt trăng ai"
Mắt lẫn vừng trăng cùng mặt mẹ
Qua nôi, từng vói mặt trăng cười

Nghìn triệu đời qua. Câu hỏi lớn
Vẫn là câu hỏi tuổi trong nôi
"Trăng ai? Trời của ai kia nhỉ?"
Chửa đáp xong, chưa thực nên người

Tề thiên đại thánh náo thiên cung
Lý Bạch ôm trăng chết giữa dòng
Đã đổ nghìn triều vào bể lớn
Toán trời tính mãi vẫn chưa xong

Chia cắt tháng ngày, phân tám tiết
Đêm đêm ngửa mắt đọc văn trời
Đoán mùa trăng thịnh mùa trăng khuyết
Đôi đường sao chuyển, đón sao rơi

Mà nay đứng thẳng tầm người
Bay qua bể bạc sông trời long lanh
Ôi vũ trụ đón mời ta đến
Mà không gian là bến ta qua
Trăng gần cho chí sao xa
Xưa là khách lạ nay là anh em

Ta những tưởng Lê-nin đang sống
Cùng ta vui giấc mộng người xây
Của ta, đâu chỉ đất này
Mặt trăng kia, mặt trời này, cũng ta
Câu hỏi tuổi ấu thơ dần đáp
Người đã bay quá mắt người trông
Ngoái nhìn quãng sáng mênh mông
Đặt câu hỏi mới quanh vòng thái dương



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Cách chia


Mười năm chiến đấu ở miền Trung

Tôi ngỡ như lòng đến phía Nam

Đất nước cách chia, tình vậy đó

Những miền chưa biết, vẫn về thăm




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Cành hoa nhỏ


Chỉ một nhành hoa.

Tôi sững sờ:

Đất này xưa giặc chiếm, không hoa

Tôi vui lòng đổi trăm người khác

Lấy nhánh hồng đây, nở chậm mùa




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Cành phong lan bể


Ngoảnh đầu chào Điện Biên
Ngoảnh đàu chào Giơ-ne
Ngoảnh đầu chào trăm nơi máu Đảng và dân ta đã đổ
Cho sáng nay chân ta về dẫm lại đất nơi này
Vâng, tôi yêu những nơi đá cộc cây cằn
Tổ quốc như bà mẹ nghèo thì thào cùng tôi qua nước mắt
Nhưng rừng vàng bể bạc
Tôi cũng yêu những nơi thân thể chín đầy
Như tháng giêng hai mình xuân trái chín
Mỗi trái đào mọng đỏ gọi lòng ta

Hồng Quảng, Hồng Gai là nơi ấy!
Cẩm Phả, Cửa Ông là nơi ấy!
Vùng Mỏ - Vùng Thơ là nơi ấy!
Vàng của ta chôn dưới bước ta đi
Đi trăm nơi đến nơi này bỗng thấy
Mười năm ở trong tay giặc cướp
Sáng hôm nay ta lấy trở về
Sách vở cha ông xưa chưa từng nói đến
Chỉ có Cô Tô! Chỉ có Tầm Dương! Chỉ nghe Xích Bích
Ngòi bút xưa không hề viết: Hồng Gai
Máu thịt cha ông theo gió tủi trăng buồn mà mất tích
Đây, hồn thơ thời đại đợi ta đây
Xanh biếc màu xanh, bể như hàng nghìn mùa thu qua còn để tâm hồn nằm đọng lại
Sóng như hàng nghìn trưa xanh trời đã tan xanh ra thành bể và thôi không trở lại làm trời
Nếu núi là con trai, thì bể là phần yểu điệu nhất của quê hương đã biến thành con gái
Mỗi đêm hè, da thịt sóng sinh sôi
Ôi! Hay chính lòng ta là bể?
Đến đây nằm để yêu gần, yêu sát mỗi tầng than
Thoảng tí gió, gợn màu mây, nhạt tí nắng, ửng sắc trời,
ló vầng trăng, hay chỉ vô tình là con chim bay, con cá đớp
Bể đổi thay như lòng ta thay mùa, thay cảm xúc
Lật từng trang mây nước lạ lòng ta

Câu chuyện Ngư phủ lạc Đào Nguyên, ai còn tin được nữa
Nhưng kìa!
Thuyền đánh cá! Thuyền thơ! Hay cánh bướm?
Ai gọi đi mà im lìm không tiếng gọi?
Lắng nghe! - Thôi, chính tiếng chân trời...
Nếu quả thật chân trời! - Cho lòng ta đi với chút!
Tôi muốn đến chỗ nước trời lẫn sắc
Nơi bốn mùa đã hóa thành thu
Nơi đáy bể những rừng san hô vờ thức ngủ
Những rừng rong tóc xõa, lược trăng cài
Nơi những đàn mây trắng xóa cá bay đi
Cá vào hội xòe hoa mang áo đẹp
Cá nục, cá chuồn, cá chim, không phải chim đâu, cá hồng hồng sắc vẩy
Con cá song cầm đuốc dẫn thơ về
Nơi nghìn thứ cá nức lòng sinh sôi vì thợ mỏ
Cho bát canh rau từ nay thêm chất ngọt
Những cánh tay người thêm chất máu
Cho mùa than như suối lớn
Từ đèo cao chảy mạnh những guồng than

Phải đâu lên rừng mới hái được hoa phong lan
Ta ra bể! Hoa chờ ta giữa núi
Hạ Long! Bái Tử Long rồng đã khuất rồi, chỉ còn có đá
Những đêm trăng đá suy nghĩ như người
Khi xuân đến, đá động lòng thương nhớ
Khi hè gọi, đá xôn xao trong dạ đá...
Hoa phong lan tím hồng rủ bướm đến từng đôi...
Không ai nhớ nữa thời xưa kia đá đi làm giặc
Chỗ hang thổ phỉ tàu ô, nay thắp ngọn lửa chài

Thôi! Ta nhớ đất liền rồi! cho ta về lại đất
Ngọn buồm ta đã muốn quay lưng
Chân trời không ở trước mặt ta, mà sau lưng ta
những thành phố, những tầng than thành chân trời kêu gọi
Ta vừa nghe thấy tiếng kêu
Ôi tiếng kêu một nửa than đen, một nửa hồng mái ngói...
Của những thành phố như tổ ong mênh mông sắp bám vào đá núi
Mà mỗi con ong cần lao làm mật, làm than trong mỗi căn nhà
Những thành phố như rồng xưa lên cạn khoanh mình nghe lại bể
Nghe tiếng thúc giục của trăm lớp sóng cuộc đời không ngừng không nghỉ
Rồng vui lây, muốn nhả ngọc xưa làm trái ngọt nuôi người
Hồng Gai! Cẩm Phả! Cửa Ông! Hà Lầm! Hà Tu! Bàng Danh! Uông Bí!
Những thành phố măng non chưa sống hết cuộc đời thành phố
Nhưng chất than đã thành thi tứ tỏa trên đầu...
Chất than hun duới chỗ nằm làm cho hoa và mặt người đậm sắc
Giọng người, giọng chim, tiếng xe, tiếng máy rồ lên
trong gió vì nghe trong máu nóng hơi than
Than! Than! Than! Than! Than! Than!
Nắng sáng, sương chiều, mặt trời ban trưa, vầng hồng ban mai,
mặt trăng đầu hôm, mặt trăng giữa tối...
Cho đến một vì sao xa, rất xa
Cũng theo than mà nhấp nháy
Còn ai yên ổn vì than!
Mười hai giờ than đổi thay sắc màu như hồn thi sĩ hôm qua quen nay đã lạ
Những thành phố như những bài thơ luôn luôn đổi tứ với màu than...



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Chị văn công


Hoa tặng cho em là hoa sim núi

Canh nấu em ăn là bát canh rừng

Lau mặt phấn, em nghiêng mình xuống suối

Con suối rừng cũng mến chị văn công




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Chim lượn trăm vòng

Đẹp vô cùng Tổ quốc ta ơi!
(Tố Hữu)


Tâm hồn tôi khi Tổ quốc soi vào
Thấy ngàn núi trăm sông diễm lệ
Con ngọc trai đêm hè đáy bể
Uống thủy triều bỗng sáng hạt châu

Chim đang bay dừng cánh giữa ngày đau
Tôi vắng đến bên mình Tổ quốc
Nhưng mỗi ngày tim tôi vẫn mọc
Theo vầng dương trên đất nước mỡ màu

Tôi trở lại giữa rừng sâu Việt Bắc
Chim bắt-cô ơi! đâu chỗ Bác ngồi?
Đây có phải vườn tăng gia của Bác?
Mỗi tấc rừng đều có ánh dương soi

Tôi đến trước đồi Điện Biên rực lửa
Cỏ mùa xuân che láp chỗ anh nằm
Đất Tổ quốc quý từng dòng máu đổ
Hết một mùa chiến dịch, lại thành xuân

Tôi đến cả những vùng xưa chẳng đến
Mây trời Miên trời Việt nối biên thùy
Rừng thốt nốt ủ đoàn quân tình nguyện
Mẹ già Miên giấu lệ tiễn con đi

Đây bát ngát Trường Sơn nằm ở giữa
Hai chị em Lào - Việt hai bên
Rừng tươi mát như mẹ hiền lắm sữa
Nghìn chiến khu từng nương bóng mẹ hiền

Tôi về giữa miền Nam trời của mẹ
Miền Nam ơi! Nửa vạt áo mưa dầm
Mỗi chiến công hay từng giọt lệ
Đều xóa dần núi cách sông ngăn

Ngày sinh nhật tháng Năm đồng Bắc Bộ
Lúa chiêm phơi chiếu bạc chiếu vàng
Khắp trung châu những xóm làng thoát khổ
Hết đêm rồi, đời lật dở qua trang

Tôi ra bể cá nồng hơi gió bể
Sóng du dương ca đất nước mạnh giàu
Chim bạn hữu rực bay cờ quốc tế
Đây tương lai như hải cảng lắm tàu

Ôi! tương lai như hải cảng lắm tàu
Những con tàu chở đầy hạnh phúc
Ôi! tương lai như mùa chiêm lắm thóc
Lắm tiếng cười, lắm cánh bồ câu

Hà Nội - Nam Quan dây đàn vĩ đại
Đường đi Nam bánh sắt tiến lên dần
Ga chết rồi, tàu kêu ga sống lại
Cầu trỗi mình theo nhịp búa trăm cân

Đời lớn lên rồi cổ quàng khăn đỏ
Xe như ong bay mật đến công trường
Mùi gỗ mới quyện màu sơn ngói đỏ
Ống khói dài như những cánh tay vươn

Đất quê hương một ngày tôi qua suốt
Đêm ngủ nghe thơ náo động tâm tình
Chiếc thuyền gỗ uống nhiều gió nước
Nghe đất trời thở bốn xung quanh

Tôi yêu quá! Cuộc đời như con đẻ
Như đêm xuân người vợ trẻ yêu chồng
Tôi nối với bạn bè như với bể
Cả lòng tôi là một dải sông Hồng

Cánh chim câu đêm bay về tổ nghỉ
Gắng thấy thêm cây thêm bãi thêm rừng
Cánh thơ tôi thoát khỏi phòng nhỏ bé
Lượn trăm vòng trên Tổ quốc mênh mông



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Chớ hái hoa trong bệnh viện


Em đến. Mùa xuân. Hoa viện đẹp

Tiễn em, muốn tặng đoá hoa chơi

Chớ hái, phòng bên anh bạn ốm

Trông hoa hàng tháng để khuây người




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Cờ đỏ mọc trên quê mẹ


Cờ đỏ về đây... địch khiếp hồn

Mắt già riêng mẹ chói màu son

Tưởng trong giây phút liền Nam Bắc

Trong ánh sao vàng mẹ gặp con




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Cỏ nghĩa trang


A

Bãi tha ma. Đất ấm hơi người
Cỏ mùa xuân lên tốt quá!
Thấy cỏ mượt, dê vào gặm cỏ
Có dê vào, đàn em bé đến đùa chơi
Giữa hai hàng bia, em bé học
Vôi trắng hàng bia dây vết mực
Bài học đây chép ở sách bên ngoài
"I-tờ... tờ-i-ti... sản xuất!"
Đàn quạ bay đi. Cái chết vỗ tay cười.

Chi cần một đám cỏ lên nồng mặt đất
Thì nơi tha ma hàng bia nghiêm nét mặt
Sự sống cỡi dê về. Sự sống đến đùa vui


B

Vào nghĩa trang thăm anh họa sĩ
Anh ngủ yên. Cuộc đời vẫn vẽ
Vì anh. Lúa quanh đây lúa lại chín vàng
Tha ma vui như nằm giữa nông trường
Trắng xóa tường vôi nhà máy mọc
Đám đất bùn xưa nay tím màu hoa cúc
Con tàu đi qua đây sơn sắc đỏ như cười
Cỏ ở đây xanh một sắc với bên ngoài
Như mọi chỗ mùa xuân lên. Không thể khác!
Trong im lặng tôi nghe tim anh đập
Và vòng hoa như anh vừa vẽ xong tranh
Tưởng như bút còn vứt đâu đây trên mặt đất
Và mảnh bia là giá dựng bên mình
Tấm bia đen không chận nổi cuộc đời anh nghẹn lại
Trong hồn tôi, còn thở tiếng thơ anh
Phải anh gọi tôi ở đâu kia bên nhà máy
Nơi bút anh còn dang dở khối hình

Giữa đôi ta ngỡ đưa tay ra là bắt gặp
Cái chết đang tập cười theo cuộc sống bốn chung quanh



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Đêm ra trận


Ai khóc? Giật mình, đâu hậu phương?

Tinh mơ là trận đánh công đồn

Nhà xa, trận lớn, hành quân gấp

Chợp mắt bay về hôn mặt con




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Đêm tập kết


Gà ơi đừng gáy vội

Tinh mơ là xuống tàu

Ta đi thì địch tới

Gà ơi, mày nỡ sao?




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Đi ra ngoại ô

Mùa xuân đứng canh ta bốn phía
Quay đi đâu đều thấy mặt anh em

Thấy sông thôi lại thấy người


Đi ra ngoại ô
Trời xanh ra với

Trời xanh theo ta
Hai bên tàu điện
Trời xanh quyến luyến
Như bầy chim ca
Đi chửa mấy đường
"Thấy trời thấy đất"
Ôi con sông Hồng
Em là sông mật
Hay là sông hương?
Xuôi chảy ái tình
Nuôi làng nuôi xóm
Ngô tít tắp vàng
Bông mân mê trắng
Lúa rờn thương thương
Bờ bãi song đôi
Như chồng như vợ
Như anh đối em
Sông Hồng trôi giữa
Như trang sách mở
Sông Hồng chỉ đỏ
Hai tờ hai bên
Sông không là rượu
Sao bờ say men?
Phù sa óng ả
Đôi bờ đỏ má
Uống nhiều rượu quá
Đôi bờ say ngả
Đôi bờ say nghiêng!

Đi ra với sông
Đi ra với trời
Đi ra với người
Đây rồi dân chúng
Cuộc đời ấm nóng
Như còn trong nôi
Mùa xuân xao động
Mùa hè sinh sôi
Mùa thu máu nóng
Mùa đông rạng ngời
Bốn mùa vây quanh
Con người ở giữa
Tôi ở giữa người
Quả nằm trong quả
Lửa nằm trong lửa
Tôi nằm trong dân
Nỗi đau đã vỡ
Câu ca lại ngân...

Thoi đưa cối giã, cuộc đời cần lao

Xóm Vông trăm nhà
Thoi cười nhanh nhảu
Thoi dậy trước gà
Thoi reo tí tách
Thoi sáng thoi chiều
Thoi trưa róc rách
Mặt trời chẳng ngủ
Mặt trời bay theo...
Giã giấy làng Hồ
Chày khuya không mỏi
Như trăng đem vàng
Giã vào bóng tối
Anh yêu bàn tay
Đong đưa như suối
Anh yêu bàn chân
Em dồn nhịp cối
Hỡi em xeo giấy
Em là thi nhân
Ngày mai dao ngà
Bổ đôi trang sách
Giấy ngời trinh bạch
Thơ vờn hương hoa
Là nhờ đêm nay
Từ trong đất bùn
Từ trong hôi thối
Tay em vẫy gọi
Từng tờ thơ tới
Từng hoa sen lại
Từng mùa xuân qua

An Phú, Nghĩa Đô
Nghi Tàm, Tứ Tổng
Trời xanh nắng lộng
Cò bay Tây Hồ
Khắp đồng như hội
Cây như con gái
Đồng xoe chiếu mới
Trời nghiêng bóng suối
Dân như thỏi vàng
Ôi tranh Thần nông
Đi cày đi cấy
(Lòng ta mục đồng
Cũng đi chăn đấy!)
Con trâu múp mẩy
Con bò tơ lông

Cuộc đời cần lao
Tằm lên lúa nở
Thoi đưa cối giã
Chả thèm thương đau
Dân có đau chăng?
Nghìn năm nô lệ
Quê hương rách xé
Đời dân nhọc nhằn
Dân có đau chăng?
Chả lên tiếng khóc
Đau không là thóc
Không cho đau mọc
Không cho đau tràn
Dân đã vui rồi
Nỗi vui còn mới
Cuộc đời vừa cười
Nước còn ít tuổi
Tiếng cười đang thưa
Nhưng dân đã cười
Cho hồn nước dậy
Cái vui lên ba
Tiếng cười lên bảy
Cười như đòn bẩy
Lòng xui xeo dậy
Mấy nghìn năm qua
Đậu đầy mặt đất
Chim gù hạnh phúc
Nụ cười nghiêng hoa
Cuộc đời dân chủ
Nỗi vui cộng hoà
Rải vàng rải bạc
Lát đường ta qua

Nhờ em cổi hết thương đau

Hỡi em rất xa
Sao nhớ rất gần
Bao nhiêu biên giới
Chẳng thành cách ngăn
Núi sông không thể
Cản đường mùa xuân
Tuy hai Tổ quốc
Lòng ta vẫn gần
Hỡi em trời xanh
Mang đôi mắt biếc
Như quê em lành

Anh mang tình em
Trở về cuộc sống
Như mang địa bàn
Thuyền băng trăm sóng
Như mang thêm quân
Trên đường ra trận
Như cây mang quả
Đi vào mùa xuân

Anh đi vào dân
Có em đi với
Như bóng trời xanh
Bên mình vời vợi
Trời xanh biên giới
Tuy xa vẫn gần
Anh mặc áo vui
Đời vừa mới dệt
Áo buồn xé hết
Lệ đau anh chùi
Anh uống niềm tin
Như nai uống suối
Ăn bát cơm lành
Đời vừa dọn tới
Lên ngôi nhà mới
Tình yêu như ngói
Em vừa lợp lên

Ô hay cuộc đời
Hôm qua đấy nhỉ?
Lòng đau đến thế
Mà giờ đã nguôi!
Ừ mới hôm qua
Lòng đau nứt vỡ
Sau đỉnh đau thương
Là đau thương nữa
Là đau thương hơn
Như rừng chớm chở
Như non ngút ngàn
Như sau Hồng Lĩnh
Lại dàn Trường Sơn
Bỗng sau đau thương
Lại oà hạnh phúc
Như là Tổ quốc
Sau ngày tha hương!
Đời vẫn còn đây
Đời không thể mất
Như trái đang ăn
Tay còn nắm chặt
Trầm mới vừa bay
Rượu vừa mới cất
Trầu mới vừa têm
Môi mới vừa xin
Ôi đêm trăng mật
Anh vừa cưới em!
Môi đời lại son
Màu da lại đỏ
Rằm thơ đến độ
Hồn ta trăng tròn
Câu thơ nức nở
Tạnh dòng đau khổ
Bây giờ đẹp hơn...

Thơ ta áo nắng mặc màu trời xanh

Quì xuống bên đường
Tôi hôn cuộc sống
Lượng đời mở rộng
Nên đời còn thương
Bài thơ một người
Tôi dâng tất cả
Ca chung chế độ
Trên niềm riêng tôi
Ca rằng:
"Xưa kia ta khổ
Trời đong thêm buồn
Đời vùi mắt ta
Thơ ăn mất hồn
Rừng ăn mất cây
Bể ăn mất thuyền
Bóng đêm ăn cả
Cuộc đời giết luôn
Mà nay ta đau
Trời xanh ghé đến
Chỉ một lòng riêng
Bỗng thành trận tuyến
Bốn bể anh em

Cái đau một người
Chỉ giết một người
(Dễ chưa đến thế!)
Cái vui một người
Lây cho trăm người
Tràn lan như bể
Chia đều nơi nơi!

Này đây sông Hồng
Ta nghe em gọi
Phù sa ta gửi
Những câu thơ hồng
Phù sa ta dệt
Bãi bờ mênh mông

Này đây cần lao
Như ong nhỏ mật
Vào lòng thương đau
Hôm qua đắng miệng
Mà nay ngọt ngào!
Thoi đưa cối giã
Tằm lên lúa nở
Là lòng ta cả
Phải gì xa đâu!
Này đây trời xanh
Nuôi đời như mẹ
Ta làm con trẻ
Trời xanh bế bồng

Này đây trời xanh
Gọi người như bể
Ta làm hạt muối
Cho đời thêm vị
Cho đời cảm thông

Trời xanh trời xanh
Vây ta bốn phía
Trời xanh, ta đi
Trời xanh, ta nghỉ
Che ta như thành
Trời xanh em ơi
Hàng nghìn cây số
Từng chùm hoa nhỏ
Từng con mắt mở
Trên đầu long lanh
Trời xanh em ơi
Hiền như tuổi nhỏ
Lại về với anh
Hay là đau khổ
Ngày nay đã lành
Hay là hạnh phúc
Dẹp ta hết giặc
Mang quân thắng trận
Sắp vào lòng anh?

Thấy sông, thôi lại thấy người
Thoi đưa cối giã, cuộc đời cần lao
Nhờ em cổi hết thương đau
Thơ ta áo nắng mặc màu trời xanh



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Đi thực tế


Suốt một đời ăn hạt gạo nhân dân

Lần thứ nhất nhà văn đi học cấy

Bỗng hối tiếc nghìn câu thơ nước chảy

Chửa "vì người" bằng một bữa cơm ăn




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Điện và trăng


Năm ngoái mặt trăng gầm bóng hổ

Năm nay tiếng máy dội vành trăng

Rừng ơi, khép suối cho trăng ngủ

Thủy điện Tà Sa dù sáng rừng




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Đọc Kiều (I)


Suốt mười năm tôi biếng đọc Nguyễn Du
Quân thù ném bom xuống những làng quê ta đẹp nhất
Kiều bó tròn trong những gói tản cư
Bà ru cháu bằng ca dao sản xuất

Thấy trăng lên tôi sợ ánh trăng ngời
Tôi muốn luyện lòng tôi thành lửa sắt
Không tiếc gì vừng trăng xẻ làm đôi
Sợ bộ đội hành quân đi gặp giặc

Mười năm qua, nay trở lại hòa bình
Trăng ly biệt lại đoàn viên trước cửa
Cảo thơm đặt trước đèn, tôi dở
Mỗi trang Kiều rung một bóng trăng thanh

Trạnh thương cô Kiều như đời dân tộc
Sắc tài sao mà lại lắm truân chuyên
Cành xuân phải trao tay khi nước mất
Cỏ bên trời xanh một sắc Đạm Tiên

Bỗng quý cô Kiều như đời dân tộc
Chữ kiên trinh vượt trăm sóng Tiền Đường
Chàng Kim đã đến tìm, lau giọt khóc
Và lò trầm đêm ấy tỏa bay hương

Tôi hiểu sao trong xà lim án chém
Lý Tự Trọng trưa nao còn đọc trang Kiều
Đảng dạy ta không thể đưa lòng đi theo Đảng
Lại xa những gì dân tộc thương yêu

Giá đem lòng tôi tôi đọc Nguyễn Du
Có phải đã hiểu nhân dân mình thêm chút nữa?
Hiểu giá khổ đau để thêm bừng ngọn lửa
Nước mắt ta đem đổi máu quân thù

Thôi vui lên! Hạnh phúc đến đây rồi
Dẫu sống lại, cô Kiều không khổ nữa
Cả nhân loại sắp đến ngày hội ngộ
Nguyễn Du viết lại Kiều chắc sẽ có văn vui

Ta cách xa nhau một tiếng nấc; một thôi đường
Xưa Nguyễn khóc - thì nay ta đã hát
Nhưng Truyện Kiều cứ để yên, không cần lau nước mắt
Đời đang vui, đời sẽ viết thêm chương



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Gắn huân chương


Nước cộng hòa gắn huân chương

Lên áo chàm anh rách nát

Dưới áo rách có trái tim đang hát

Trong trái tim như có đính sao vàng




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Giữa ngày Phú Lợi


Đau thương trên lòng ta
Đau thương trên lòng Tổ quốc
Tiếng máu, đã nghe rồi
Tự miền Nam xa khuất

"Đồng bào ơi! Chúng giết tôi bằng thuốc độc!"
"Đồng bào ơi!" Tiếng máu gọi kêu ai?
Cả miền Bắc chúng ta lên tiếng khóc
Tiếng máu đau thương thức tỉnh từng người

Tiếng máu như triều đập nát lòng tôi
Như giọt mưa đêm mà trời không tắt
Như lòng mẹ kêu gào. (Ôi Tổ quốc
Xót xa thay, ngày đất nước chia đôi!)

Thủ Dầu Một năm nào ta qua đấy
Ai quan tâm chi lá cỏ, cây rừng
Ai biết trước nơi này thành máu chảy
Đất yên lành nay hoá huyệt chôn chung

Cho lòng tôi, cho lòng tôi về đất cũ
Làm một nhành cây ôm lấy mặt người
Làm mặt đất con nâng dòng máu nhỏ
Một mảnh tường che đạn các anh tôi

Cho tôi nghe tiếng kêu gào thấu ruột
Tiếng đau thương người dở mái kêu trời
Tiếng đồng chí gọi nhân dân. Tiếng thét.
Tiếng trẻ con cào chảy máu cả vành nôi

Cho lửa cháy lòng tôi! cho đao cắt!
Tôi xin đau thương đến suốt một đời
Thơ ơi thơ! Nhớ lấy ngày thảm sát
Mặc quân thù ngươi phải nhớ, thơ ơi!

Đất Bắc, vạn lần ta yêu đất Bắc
Ôi! Tôi yêu đất Bắc bởi miền Nam
Bởi cháy ruột trông một ngày thồng nhất
Thấy quân thù đền tội trước nhân dân



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Giữa tết trồng cây


Anh yêu em nhưng chẳng gần em được
Tình ái cũng cắt chia theo đất nước
Anh yêu em trời Bắc cách trời Nam
Nỗi đau lâu có thể hóa mưa dầm
Làm ướt bước anh đi

Nhưng tiếng hát

Như cỏ dậy mùa xuân, trăm liềm không thể cắt
Trên cả lòng ta còn lòng Tổ quốc
Cả cuộc đời mỗi lúc gọi ta lên
Như đêm hè mỗi lúc mọc sao thêm
Như ngày hè mỗi lúc mỗi bay chim
Anh đã biến đau thương thành sức mạnh
Biến cái cúi đầu thành trận đánh
Nỗi lặng im thành sóng vỗ muôn trùng
Biến cái rụng rơi thành sự vun trồng
Anh trồng cho em một nhành cây nơi tạm biệt
Nơi cách mặt nhưng lòng luôn nối tiếp
Trong đắng cay, ta phải thấy trước ngọt ngào
Đối diện với lòng, anh gieo hạt mùa sau...
Ngày hôm nay chúng ta trồng cây cho Tổ quốc
Cho những vết thương chiến tranh xưa liền da kín mặt

Những làng xa cây sẽ nối nên gần
Trái chín hồng con trẻ đến tìm ăn
Ta trồng cho cả những lợi quyền gần gũi nhất
Gỗ ta dùng và bóng mát quanh sân
Bóng ngày nay che lên đầu ngày mai hạnh phúc
Như một trận vui dài, như một tiếng chuông ngân

Cuộc sống bao la dung cả những lòng đang riêng lẻ
Có những người trồng cây vì chiếu lệ
Vì một mối tình đầu, một chú nhỏ mới khai sinh
Vì một gốc cam đã quen hương từ thuở bé
Vì một tên yêu trùng với một tên nhành
Anh trồng cho em một nhành cây nước mắt
Có cành lá không Nam không Bắc
Anh trồng cho em trong đất ấm ngã ba đường
Lấy cái vui của cuộc đời, đánh bạt mọi đau thương

Nhưng kỳ diệu là đất lành Tổ quốc
Như tình mẹ nuôi con và ủ ấp
Sữa tốt tươi chia cho mọi cây trồng
Khiến xanh xao cũng hóa thịt da hồng
Cây ta lẫn giữa bao nhiêu cây đồng đội
Như những cặp tình nhân cùng lứa tuổi
Em có đi qua cũng quên dĩ vãng lúc ban đầu
Lịch sử cây ta đất đã thay màu
Chỉ còn máu sông Hồng trong quả ngọt
Con chim ăn thấy vị phù sa trong tiếng hót
Chỉ còn nắng trời kết sáp nhụy hoa ngon
Ong tìm hoa đôi cánh thấy bồn chồn
Chỉ còn cây... cây... Chỉ còn cuộc sống
Một mặt trận - mùa xuân đang náo động...

Xuân bốn bề. Tình ái lại đưa thoi
Dệt cây ta vào với tấm vui đời
Dưới bóng cây ta những cặp tình nhân về tựa ngủ
Tóc họ xõa còn bay mùi nhựa gỗ
Tay họ thơm mùi đất họ vun trồng
Những nhãn, cam, chanh, những táo, lê, hồng
Đôi ta lại hồi sinh trong tuổi họ
Lòng vui quá nên chẳng cần nhớ nữa
Chỉ thấy đời bát ngát bóng cây rung
Thấy muôn cành trĩu trịt trái vui chung



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Gốc nhãn cao


Gốc nhãn vườn xưa cao, khó hái

Tám mươi, nay mẹ hẳn lưng còng

Chắp đường Nam Bắc con thăm mẹ

Hái một chùm ngon, dâng mẹ ăn




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Hai câu hỏi


"Ta là ai?", như ngọn gió siêu hình

Câu hỏi hư vô thổi nghìn nến tắt

"Ta vì ai?" khẽ xoay chiều ngọn bấc

Bàn tay người thắp lại triệu chồi xanh




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Hoa đào nở sớm


Rặng đào trước ngõ em qua
Sáng nay bỗng ướm cành hoa vào mùa
Đầy vườn lộc biếc cây tơ
Năm đi chưa hết, đã ngờ xuân đâu
Bỗng dưng một đóa hoa đầu
Nghe như đất lạ năm nào gặp em
Phải rằng xê xích thời gian
Vầng dương bên ấy mọc sang bên này?
Nắng hoe. Bướm trở mình bay
Cánh non nở vội kịp ngày chào hoa

***

Lòng anh từ độ em qua
Hoa bay bướm dạo, cùng ta vào đời



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Hoa hồng trong bệnh viện


Tôi ngỡ anh chẳng bao giờ khóc nữa
Tự khóc con anh chết ở chiến trường
Bài thơ chín trăm câu còn cháy dở!
Đau khổ chừng đau khổ nào hơn?

Ôi, sáng nay anh khóc oà như con trẻ
Mái tóc bạc phau trắng giữa hoa hồng
Cả bệnh viện dạt dào. Người bác sĩ
Không nén lòng nức nở, phải quay lưng

Đóa hồng rung rinh, đóa hồng thấm ướt
Chị Lý ơi, khi chọn những hoa hồng
Đầu bạc phơ một đêm dài thức suốt
Nước mắt già đọng lại ở từng bông

Sáu mươi hai tuổi rồi! Bốn mươi tác phẩm
Có bao giờ đau xót như hôm nay!
Mùa xuân, mùa xuân, hai lần bị bắn
Vết thương xưa nhỏ máu vết thương này!

Chị Lý đã cười! Anh ơi, chớ khóc!
Nhợt nhạt da non, chị Lý bỗng cười
Đây là đâu? Miền Nam ư? - Không! Đất Bắc
Tù ngục khuất rồi, chị mến thương ơi!

Bọn giặc chó miền Nam, bay đã uổng!
Cắt thịt da ta, không cắt nổi nụ cười!
Cả chế độ miền Nam bay sụp xuống
Khi thành đồng đã đến lúc vươn vai

Hoa hồng rung rinh! Hoa hồng diễm lệ
Ửng ửng da xanh mặt chị lại hồng
Hoa hồng thấm mùa xuân lên mặt chị
Bóng tối qua rồi! Ánh sáng hừng đông

An-tô-kôn-sky ơi! Mở bừng đôi cánh cửa
Mở to thêm, cho nắng sáng trưng giường
Cho tù ngục phương Nam nhìn thấy rõ
Những hoa hồng chói tỏa mặt vinh quang



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Kết nạp Đảng trên quê mẹ


Giã mẹ ra đi kháng chiến bốn phương trời
Kết nạp Đảng, bỗng quay về quê mẹ!
Có phải quê hương gọi ta về đấy nhỉ?
Dặn dò ta, khuyên nhủ ta thêm
Trong buổi đầu, ta theo Đảng đi lên

Ngày vào Đảng đất trời như đổi khác
Những vật vô tri cũng làm rưng nước mắt
Đá sỏi cây cằn, sao bỗng thấy thiêng liêng?
Giọng nói quen nghe, màu đất quen nhìn
Bỗng chan chứa trăm điều chưa nói hết!
Tôi cúi đầu nghe, dặt dìu, tha thiết
Cây cỏ trời mây, kẻ mất người còn
Trong mơ hồ, trăm tiếng của quê hương

Tiếng mẹ bảo bên tai: "Con hãy nhớ
Bà con quê ta đói nghèo lam lũ
cuộc sống xưa như nước chảy mất dòng
Không ai thương như cỏ nội giữa đồng
Con chim bỏ trời quê ta đi xứ khác
Đất chẳng nuôi người, người không nuôi nổi đất
Chiếc khăn xanh mẹ bịt ở trên đầu
Đã từng che hai thứ tóc buồn đau
Mẹ trông ở đời con... Con hãy gắng
Con đi đi... Từ nay con có Đảng"
Tôi nhìn ra thấy máu thịt quê hương
Như đang dâng thành núi lại thành cồn
Ôi gió Lào ơi! ngươi đừng thổi nữa
Những ruộng đói mùa, những đồng đói cỏ
Những đồi sim không đủ quả nuôi người
Cuộc sống gian lao ít tiếng nói cười
Chỉ tiếng gió mù trời chen tiếng súng
Của đồn giặc mấy năm trời chiếm đóng

Đảng kính yêu! Tôi tìm Đảng giữa nơi này
Như chờ vang tiếng sét xé trời mây...

Tôi đứng trước Đảng kỳ, rưng mắt lệ
Phút mơ ước, sao thiếu hình bóng mẹ?
Giặc bao vây ngăn lối chặn đường
Thiếu cả gia đình ngay giữa đất quê hương!
Mẹ ơi! mẹ không là đồng chí
Nhưng Đảng kỳ đây chính là của mẹ
Đời khổ đau mẹ đứng dưới cờ này
Mẹ đói nghèo, hàng ngũ bên con đây
Mẹ xem, con mặc áo nâu sồng xưa mẹ mặc
Mai con hát khúc bình dân xưa mẹ hát
Đảng mến yêu, có phải mẹ giới thiệu con vào?
Từ buổi dạy con lòng thương ghét ban đầu
Tự quê mẹ nghèo, tự đời mẹ khổ
Tự giọt lệ khóc tù đi biệt xứ
Tự nắm cơm khô đưa cán bộ thoát làng
Từ tiếng thét căm thù vì giặc giã, vua quan
Tưởng như cả quê hương giới thiệu tôi vào Đảng
Rẫy bắp, vườn tiêu, bờ tre, bãi sắn
Những đồi tranh ăn độc gió Lào
Cả trại tù Lao Bảo chốn rừng sâu
Ôi tiếng đầu tiên gọi ta "đồng chí"
Là tíeng quê hương ấm lành Quảng Trị
Những đảng viên đầu tiên đứng sát bên tôi
Là bạn thuở nhi đồng áo vá cơm khoai

Tôi đứng dưới cờ, đưa tay tuyên thệ
Trên đất quê hương mang hình bóng mẹ
Ngỡ chừng như vừa sinh lại lần đầu

Đảng trở thành nơi cắt rốn chôn rau



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Khi đã có hướng rồi


Người dưới vực sâu vẫn cứu kẻ trên bờ
Nếu dưới vực sâu còn dũng khí
Tôi trong đau vẫn làm viên muối bể
Để mặn lòng những kẻ muốn vô tư

Khi đã có hướng rồi, gậy tầm vông trở thành giết giặc
Các anh tôi xưa lấy răng cắn nát thịt quân thù
Lá truyền đơn xốc dậy phong trào một huyện
Chân lấm tay bùn, ta đạp đổ cả triều vua

Khi đã có hướng rồi, mỗi buổi sáng buổi chiều ngỡ như vô vị
Đều đúc thành chiến lũy chở che tôi
Trong thung lũng đau thương vẫn tìm ra vũ khí
Phá cô đơn - "ta" hòa hợp với "người"

Có gì mất đi đâu
Khi cuộc đời rõ hướng
Nếp rêu con cũng chói lòa ánh sáng
Khi mặt trời tư tưởng rọi hang sâu

Ôi một cánh hoa dù hái vô tình
Cũng là vì yêu cuộc đời quá đẹp
Nói chi lời thơ viết trong nước mắt
Chính là mang hạnh phúc đến lòng anh

Mỗi câu thơ che một trận tuyến tâm tình
Một Phan Đình Giót, một Bế Văn Đàn "lấp những lỗ châu mai tàn phá"
Khi có hướng rồi, đừng sợ đời hết lửa
Khi đã có gió rồi, cuộc sống tự nhiên lên



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Lá ngụy trang


Hành quân giữa buổi giêng hai...

Thương ta lá đã phủ dài đường quang

Thay bao lần lá ngụy trang

Con đường ra trận lá vàng lại tươi...




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Lạ nhà


Bạn sợ lạ nhà không ngủ được

Quá khuya, còn đến đắp chăn thêm

Từ buổi nhà đi kháng chiến

Nhà nào nhà ngủ lại không quen




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Lương mới


Nghe nói miền Nam lâm nạn đói

Quê nhà cha mẹ sống ra sao

Ngoài này con được ăn lương mới

Biết gửi làm sao ngân phiếu vào




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Mặc dù trong đêm, mặc dù trong tối

(Phỏng theo Guillen và điệu rồng rắn của ta)


Mặc dù trong đêm
Mặc đù trong tối
Vẫn không nhầm ai
Ta nhận ra
Mặt người là mặt người
Chó sói là chó sói
- Ai đó?
- Đồng bào đây!
Cánh cửa mở ra
- Ai đó?
- Các quan đây!
Cửa vẫn mở ra. Nhưng rút dây thòng lọng lại
- Ai đó?
- Hòa bình thống nhất đây!
Cánh cửa mở ra
- Ai đó?
- Luật 10-59 đây!
Cho nó một dao
Bồi thêm cho một gậy
Không còn là đêm
Nhưng chưa phải là ngày
Chưa đốt hết
Vì chưa muốn cháy
Không còn là đêm
Nhưng chưa hẳnn là ngày
Phải đâu cứ vậy!
Đâu cần thẳng tay thì ta thẳng tay
Ngài Ngô, đợi nhé!
Ngô ra ngô và khoai ra khoai

Nhân dân đâu?
- Có ngay!
Toàn dân đứng dậy
- Quân thù đâu?
- Chúng đây!
- Tóm lại!
Các ngài thèm thức gì?
Côn Lôn hay Phú Lợi?
Máy chém kiểu cũ hay là kiểu mới?
Sẵn cả đấy rồi
Có ngay

Sạch bóng đêm
Chói lọi ban ngày
Sạch loài cướp nước và bán nước
USA và chân tay
Trơ cả những thằng
Lá mặt và lá trái
Phất cờ bên đông và bên tây
Những thằng
Bắt ba thứ cá Tây - Nhật - Mỹ
Bằng ba lòng
Và ba bàn tay

Chúng ta đắp lại mộ các anh hùng
Gạch nhà giam đem xây trường học mới
Nuôi thêm bò lợn dê gà
Nhổ hết răng bầy chó sói
Rồi còn đi dựng xây...

Tổ quốc hai miền làm một
Hòa bình
Thống nhất
Xã hội chủ nghĩa như vườn đào bất tận
Nuôi người
Cho đến suốt tương lai



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Mây và hoa

Tặng Xuân Diệu


Nơi hỏa tiễn ghé hôn vào mặt trăng
Cháy bùng lên ngọn lửa
Sự sống khép nghìn năm
Bỗng cựa mình sinh nở
Một khoảng tuyết tan
Một mảnh đất bày
Một nhành hoa nở
Một làn hương bay
Ôi cành hoa thứ nhất
Như giọt sữa đem mùa xuân làm nóng ngực
Như buổi đợi chờ, tiếng nói động đầu dây
Như nóng lòng mẹ, tiếng đầu tiên trẻ khóc
Ngo ngoe sự sống hồng đôi tay

Hoa chuyển động trăm bánh xe màu sắc
Vành trắng đuổi vành hồng
Hoa tàn hoa lại mọc
Bắt đầu sinh tháng ngày...
Nghe mùa hạ mùa xuân về chớp mắt
Nghe thời gian như gió, cây chuyền cây
Nghe như có tâm hồn và ý thức
Mùì hương nào phảng phất
Nghe như... người đâu đây
Hai năm sau, nhà bác học Liên Xô
Lên trăng
Tìm lại quốc huy và máy móc
Bỗng giật mình kinh ngạc
Thấy sắc màu đong đưa
Như áo như cờ, tình yêu và tiếng hát
Những màu hoa in hệt màu hoa nơi mặt đất
Còn nóng hổi dấu hôn và nước mắt
Mới giã từ hôm qua

Quay trở nhìn trái đất
Vin cành hoa áp ngực
Thấy hồn thơm sững sờ
Thơm
Thơm
Thơm
Một mùi hương quen thuộc
(Ngỡ như là đã mất)
Hái ngày nào xa xa
Một mùi hoa êm ái
Tan đi rồi đọng lại
Trên một cành hoa dại
Ngoài ngoại ô
Thành phố Mạc-tư-khoa

Hôn một cành hoa, thấy lại phố phường Tổ quốc
Hôn lên hòm máy móc
Đã đến ngày ra hoa
Nhà bác học có ngờ đâu
Ở bên đường hiện thực
Anh lại tìm ra mơ
Sực nhớ giấc mộng xưa kia muốn làm thi sĩ
Cười, thấy mình đang đứng giữa một trời thơ



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Mẹ


Xa mẹ mười năm đi khắp nước

Trăm quê chưa dễ thực quê nhà

Sáng nay mới thực về quê nhỉ

Bóng mẹ già ai giống mẹ ta?




Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Một ngày thống nhất, ngày mai


Chúng tra anh em đồng chí
Chị không khai
Tra chị
Chị không khai
Tra mẹ chị
Chị nghĩ đến nghìn người
Tra con chị
Chị rú lên chị cười
Chết ngất
Máu tím bầm trên môi

Giặc chưa hả
Còn đem bắn chị
Chị chết rồi
Chết thực rồi
Đêm đêm lũ quỷ
Cơn mơ mướt mồ hôi
Còn nghe tiếng chị
Cười
Chúng tỉnh dậy
Tâm hồn bị quất
Nghìn roi

Chúng ta chôn chị rồi
Dưới chân Thành đồng Tổ quốc
Chờ một ngày Thống nhất
Lũ giết người đền tội ác
Không còn rú tiếng chị cười
Chị nở đôi môi
Bát ngát
Một ngày Thống nhất
- Ngày mai



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---

Nay đã phù sa


Xưa phù du mà nay đã phù sa
Xưa bay đi mà nay không trôi mất
Cho đến được... lúa vàng đất mật
Phải trên lòng bao trận gió mưa qua
(Thư gửi Tế Hanh)


Anh còn gì để tặng cho em?
Còn, anh còn tất cả!

Như đất nước sau mười năm tàn phá
Như dòng sông sau mùa mất phù sa
Như ái tình khi ngày đã tan hoa
Như ổ mật khi hè vừa trút hết
Lại vẫn còn:
một trời xanh rất biếc
Một trung châu đất mật lúa vàng
Một mùa dâu mang lụa đến cho tằm
Một mặt đất ngày xuân như máu rót
Anh mới vừa qua một thời đau xót
Có hề chi: cuộc sống đã tuần hoàn
Trái tim nghiêng như thần tượng lở dần
Đã đứng dậy đẩy vành xe lên trước
Đất nước chia đôi có ngày thống nhất
Sức khỏe tiêu tan có lúc phục hồi
Mất mát riêng tây: anh vẫn còn Đời
Thơ chửa xong ư? Bạn bè nối tiếp
Cái sống vinh quang đang giết dần cái chết
Anh còn 99% cuộc sống tặng cho em
Rạo rực khắp trời ánh sáng đi lên
Anh đã mất gì? Đã mất bóng đêm



Chế Lan Viên
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập, Nxb Văn học, 2002
(Vũ Thị Thường sưu tầm, biên soạn)

---